Dorpsbrink in Vlaanderen

Vroeg, Vlaams expressionistisch werk. De stijl ervan kan omschreven worden als  ‘mystiek expressionisme’ en staat met name onder invloed van Valerius de Saedeleer.

In de geest van die mystieke, of ‘onstoffelijke’, stijl zien we egale bebouwing met sobere, strakke lijnvoering, gevormd in grote vlakken met harde contouren. De bomen fungeren als matrix, die voor expressie en diepte zorgen. Zie de boom aan de voorzijde, de beeldbepalende ‘as’ van dit werk. De belichting direct boven de gebouwen zorgt voor spanning, belaadt die extra met hun diepere betekenis. Opvallend is in dit verband ook het naar rechts weglopend perspectief, waarbij de landweg aan de voorzijde, hoe smal ook, een cruciale rol speelt. Het werk, de bebouwing met haar context,  bevat geen horizon, maar het perspectief van de weg leidt hen naar een gemeenschappelijke verte.

Dit werk overtuigt door de synthese van twee schijnbaar onverenigbare kwaliteiten: de brink is tegelijkertijd mystiek of “ijl”, maar ook robuust en krachtig. In de brink keert dus enigmatisch het beeld en lot van de mens in de wereld terug. Die mens is onzeker, zoekt naar houvast, maar is tegelijkertijd ook krachtig doende. Het werk sluit aan bij enkele andere dorpsbrinken die Henriëtte Pessers in Vlaanderen maakte.

Henriëtte Pessers (1899 – 1986) was de dochter van een bemiddelde textielfabrikant. Zij behoefde voor haar levensonderhoud niet te schilderen en te exposeren. Haar opleiding volgde zij aan de R.K.-Ieergangen in Tilburg bij de schilder Albert Verschuuren, een leerling van P.J.H. Cuijpers en Antoon Derkinderen. Bij hem leerde ze de eerste beginselen van het vak. Na Tilburg werkte zij korte tijd bij de uit Antwerpen afkomstige schilder Gerard Jacobs in Vlissingen, bij wie zij zich oefende in landschappen en zeegezichten, in een heldere, post-impressionistische trant. Op 25-jarige leeftijd trok Henriëtte Pessers naar Brussel. Toen ongebruikelijk voor een jonge vrouw. Zij zou er tot 1939 blijven. Ze kreeg, op grond van getoond werk, toegang tot de kunstacademie.

Na haar academietijd werkte zij veel in haar atelier. Haar eerste atelier bevond zich in de Brusselse binnenstad en was sober, zoals ook haar schilderijen. Later vond zij een ruimere en lichtere behuizing aan de rand van de stad in Schaarbeek. Naar eigen zeggen, is de sfeer van beide ruimten sterk bepalend geweest voor het karakter van de schilderijen die er ontstonden. In Brussel onderging zij de invloed van het Vlaams Expressionisme en de school van Sint Martens Latem. Hier speelden kunstenaars als Constant Permeke, Valerius de Sadeleer, Gustave de Smet etc. voor haar een belangrijke rol.

In 1939 keerde zij terug naar Nederland, trouwde en vestigde zich in Heeze. Daar zette ze haar artistieke loopbaan verder.