Zelfportret Jacques van Mourik in rood krijt

Van Mourik tekent zichzelf en profil, met rood krijt. De kunstenaar komt krachtig bij de kijker binnen. Zijn puntgave techniek valt op. Volume en detail van dit zelfportret gaan in het grotere geheel van de compositie naadloos en beweeglijk in elkaar over. Belangrijk element is het materiaal. Het gelaat met alle bijbehorende onderdelen, zoals het haar, de kleding en de huidexpressie worden door krijt, potlood en papier aan de hand van de kunstenaar gevormd, dat is zó tot leven (of zelfbeweging) gebracht, dat ze heel natuurlijk met elkaar samenwerken. Volume en detail worden in dit werk solidair. Hun wisselwerking is groot. Zo ontstaat er door de techniek en de stijl van Van Mourik veel speelruimte voor zelfexpressie.

Zie zijn kapsel, waarvan de haren deels met krijt zijn getekend, maar misschien nog belangrijker, ook deels zuiver, zonder krijt, door maagdelijk wit papier. Het portret wordt -als het ware uit en door het niets- ingevuld en uitgewerkt. Bij de contrasten tussen schaduw en licht in het gelaat werkt het precies zo. De rode krijtlijnen worden, maar alleen onder invloed van de onzichtbare ruimtewerking van genadig papier, lange levenslijnen in de expressie van het gelaat als groter geheel. Van Mourik benadrukt die ‘expressie vanuit de leegte’ met strakke potloodlijnen. Het portret bruist van het leven. Dat subtiel, persoonlijk evenwicht tussen alle onderdelen is fascinerend. De kunstenaar en de kunstenaar-geportretteerde komen er lachend uit tevoorschijn.

We kennen van Van Mourik ook van zijn andere werken en letten vooral op zijn portretten van anderen in zijn omgeving. Daarvan zijn er enkele in de collectie opgenomen. Van Mourik tekent en typeert de andere persoon in alle eenvoud en met diep reikende betrokkenheid. Als Van Mourik zelf in beeld komt is dat niet anders, of minder overtuigend.

Van Mourik wil er geen twijfel over laten bestaan hoe hij zichzelf ziet en door het medium van het zelfportret de wereld van de ander tegemoet treedt. In rood krijt verschijnt een innemende aristocratische man, tegelijkertijd open en betrokken. Begaan, maar niet zacht. Weerbaar, en vol met levenskracht.

.

Biografie