Panoramisch akkerlandschap in Brabant

Beschrijving

“Was hier wir sind, kann dort ein Gott ergänzen.”  Friedrich Hölderlin

Zie de ruimtewerking in dit Brabants akkerlandschap. Indrukwekkende wolken openbaren zich aan de hemel. Achter de horizon duiken ze stormachtig onder de aarde. Dwarrelende vogels vliegen de wolken achterna. Boerderijen, akkers, sloten, en paden bewegen mee in de richting van de horizon. De aarde, opgetild door die ruimtewerking, oogt als een vliegend tapijt. Dorus Arts daagt de kijker door zijn kunstwerk uit tot een zoektocht naar de diepere zin van dat alles.

Horizon, vlakverdeling tussen hemel en aarde
Dorus Arts zet de kijker naar dit werk gelijkvloers neer. Zijn horizon is laag en kaarsrecht. Dat verschaft veel licht, lucht en ruimte op aarde en richt het oog naar boven. De vlakverdeling in deze compositie is ± ¼ aarde en ¾ lucht. Toch verklaart zo’n breuk met teller/noemer verhouding tussen aarde en lucht niets. Schilderkunst is immers geen kwestie van rekenkunde, van verdeling en hoeveelheden verf op het canvas. De kunstenaar is geen zuinige huisschilder, die vooraf uitrekent waar en hoeveel verf hij over stroken canvas mag verdelen. Zo komt de gulle zoeker naar het wonder van de schoonheid in dit werk niet verder.

De horizon. een hoopgevend of beangstigend baken
En dan de horizon. Die heeft een prominente plek in de landschapskunst. In een zeegezicht verdeelt die het landschap in de tijdloze hemel én de aarde, enkel bedoeld en ingericht als tijdelijk verblijf. Ook in dit Brabantse akkerlandschap zien we twee ruimte scheppende krachten aan het werk. De horizon zet de hemelpoort wagenwijd open. Maar die toont ruimte ook als beangstigende leegte. Een tweedeling -ja, opnieuw een breuk tussen hemel en aarde. Die ‘horizontale’ splitsing van eindige en oneindige tijd en ruimte maakt gelukkig of ongelukkig. Is hoopgevend, of juist angstaanjagend naar gelang het gezichtspunt op de horizon, en verder.

Hemels werk van de wolken en vogels
Op dit paneel van Dorus Arts zijn de wolken en de vogels spectaculaire spelers. Ze spreken van nature de taal van de hemelse ruimte. De wolken zijn het machtigst. Zie hoe ze op dit paneel spectaculair achter de aarde onder de horizon wegduiken. Ook de vogels zweven vrij in de lucht. Maar ze zijn nog niet zo ver als de wolken, al staan ze op het punt naar beneden te dwarrelen. Beide zijn hemelse getuigen. Engelachtig door hun gevleugelde lichtheid en beweeglijkheid. Ze doen het grote voorwerk. Geven het landschap onmisbare ruimte en dieptewerking. Ook de boerderijen, de akkers, paden, en het water bewegen zich naar boven. In het spoor van de wolken en de vogels meegezogen in de richting van het aan de horizon glorende licht. Ja, boerderijen, akkers -en wat al niet meer?- spreken vanuit het grotere hemelse perspectief een met wolken en vogels gemeenschappelijk taal.

En de mens?
De laatste stap is nog niet gezet. De bestemming van dit werk nog niet bereikt. Mensen ontbreken in dit Brabants landschapspanorama. Dat is minder dan een gemis. Dorus Arts stelt immers het panorama van de hemelse verlossingskracht centraal. Dan valt het oog op een stipje aan de horizon, aan de rechterzijde van dit paneel. Onbeduidend voor het oog, maar krachtig in expressie omdat het de kijker voor een onwrikbare keuze plaatst. Het is dat kerkje, dat de horizon tot geloofshorizon transformeert en de deur openzet naar oneindig veel tijd en ruimte voor liefde. Schilder en kijker zien dus samen over dit tijdig paneel heen naar een hemelse grootsheid van andere orde.

Slot
Schoonheid dankzij overvloedige ruimte. Wolken en vogels, die achter de horizon in tijdloze diepte duiken. Paden, velden, wateren op het aardoppervlak, die in dezelfde richting bewegen. Ze belichamen samen de keuze, gericht aan al het aardse, om door geloof buiten het centrum van het begrensde zelf te treden. Gehoor te geven aan de oproep om op reis naar buiten te gaan. Om achter de horizon onder te duiken in Licht en Liefde.