Brabant

Beschrijving

Piet van Wijngaerdt is de grondlegger van ‘de Bergense School’. Hij past de expressionistische beginselen van zijn school toe op dit Brabants dorpsgezicht. Het flinke formaat biedt ruimte aan zijn ideeën.

We zien grote, fel contrasterende, lichtgevende keurvlakken en ondergeschikte lijnvoering gecombineerd met een ‘naar binnen gekeerde’, verinnerlijkte, voorstelling. En toch, ondanks die felheid en grote vlakken is de toon van dit dorpsgezicht er een van zachtheid, van geborgenheid. Van Wijngaerdt werkte in een later stadium van zijn leven de robuuste formatieve beginselen van ‘de Bergense school’ verder uit in dienst van zijn liefde voor Brabant. Zijn kleuren, die in een eerder stadium van zijn werk donker en zwaar waren, zijn in zijn Brabants werk lichter en luchtiger.

De grote contrasterende vlakken werken door hun lichtgevende kleuren als instrument van beweging. Ook het perspectief van de weg zorgt voor vaart. Verinnerlijking, of verdieping, ontstaat door het contrast van de kleur met de duisternis, de donkere tinten op de achtergrond. Het krachtige, ‘exploderende’ licht van de fraaie gele vlakken, direct achter en vóór de boerin, begeleiden haar vanuit de duisternis op haar weg naar voren. Een prachtig beeld leveren de planten en het geboomte. Die rijzen als een vlammend vuur vol van expressie naast en boven de boerin uit. De kracht van de compositie is zeker ook het contrast met de robuuste, geblokte dorpsbebouwing ter linkerzijde. Dominante contrastwerking dus met veel atmosfeer door lichte en donkere kleuren in grote vlakken. En anderzijds licht en luchtigheid, verenigd met massiviteit.

Ten slotte: uit die groene en gele vuurzee naast en boven de boerin wordt manifest dat Piet van Wijngaerdt de vormen van de dingen oplost in kleuren om zo te komen tot een hogere synthese. Die  expressie staat -als gezegd- ten dienste van het doel van de verbeelding van zijn liefde voor het Brabantse boerenleven. De titel die hij aan dit werk meegeeft doet dus volledig recht het artistieke resultaat. Met dit alles is meteen ook een verklaring gegeven van de invloed van Vincent van Gogh. Niet voor niets bezocht ras Amsterdammer Piet van Wijngaerdt in diens spoor jarenlang en tot op hoge leeftijd het Brabantse land.

Biografie 

De Amsterdamse schilder Piet van Wijngaerdt (1873 -1964) wordt samen met Henri le Fauconnier beschouwd als theoretische grondlegger van de Bergense School. Hij schilderde landschappen, figuren en krachtige stillevens in een kubistiche expressionistische stijl. Daarbij waren onverwachte kleurcontrasten en de werking van licht en donker een belangrijk uitdrukkingsmiddel. HIj werkte hoofdzakelijk in de buurt van Amsterdam. Jaarlijks verbleef hij echter in het Noord Brabantse Heeze. Evenals de Dordtse schilder Cor Noltee, die er ook enige tijd verbleef, onderging hij de invloed van, en oefende hij invloed uit, op de in Heeze en omgeving aanwezige Brabantse schilders.