Oogsttijd

De oogsttijd is het moment suprême in het boerenleven. Het is dat ook voor de natuur, die dit feest luister bijzet door het goud van het koren. Onze Brabantse schilders hebben dit moment in het spoor van Van Gogh vele malen geschilderd.

En niet zonder reden. Want juist dit feestelijk moment staat de kunstenaar toe een herkenbare, levende eenheid te scheppen tussen vorm en inhoud, tussen compositie en betekenisinhoud. Een levende eenheid hoeft in de beeldende kunst, anders dan in de wetenschap en literatuur, geen probleem hoeft te zijn. Jan Baartmans levert daarvan in dit werk het overtuigende bewijs. Maatgevend zijn  de expressionistische begrippen ‘gestalte’ en ‘gebaar’. Die vult de schilder met fonkelende kleuren in.

We zien een overvloed aan, ronde, elliptische vormen, die branden door hun kleuren. Maar tegelijkertijd doorkruisen strakke lijnen die vormen. Zo ontstaat er rust en schoonheid. Die ronde vormen en vierkanten lijnen keren terug op de akker en in de figuren van de boer en boerin. De kleuren van boer en boerin zijn verschillend, al is er gemeenschappelijkheid. Het contrast in dit werk is dat tussen mens en natuur, gevormd door het felle goud geel van het koren en de aarde.

En toch, het grotere geheel is er een van samenhorigheid van mens en natuur. Van het koren en de houding beweging van de boer en boerin. Beiden lopen  in elkaar over. Zo ontstaat een gevoel van tijdeloosheid, waardoor dit werk een kunstwerk wordt.

De moraal is dat mens en natuur over en weer ondergeschikt aan elkaar zijn. De vrouw buigt diep voor de levensvruchten van de aarde. De man torst licht gebogen zijn last. De gemeenschappelijke arbeid en zorgt voor  een innige band. Uit beider houding en beweging laat Baartmans het rustige en liefdevolle gebaar van overgave, van eenvoud en eerlijkheid, spreken.

Biografie